Reeds in 2015 heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan over de vraag wie het transportrisico draagt als de kwaliteit van tomaten tijdens het transport verslechtert. In maart 2021 heeft de rechtbank Den Haag deze vraag ook moeten beantwoorden, en weer betrof het tomaten.
Als u mijn eerdere blog wilt lezen, klikt u dan hier.
Feiten
Wat was er gebeurd? Een Nederlandse koper kocht van een Spaanse verkoper tomaten. Partijen hebben niets afgesproken over het op de koopovereenkomst toepasselijke recht. Daarom was het Weens Koopverdrag van toepassing. Er werd afgesproken dat de koper een transportonderneming inschakelt, die de tomaten in Spanje ophaalt. Dat is ook gebeurd. Toen de tomaten in Nederland arriveerden, bleken de tomaten bedorven. De verkoper eiste betaling van de facturen. De koper weigerde betaling omdat de tomaten niet meer te gebruiken waren. Wie heeft hier gelijk?
Juridisch kader
Het Weens Koopverdrag (CISG) bepaalt dat het risico van de zaken overgaat op de koper op het moment van aflevering, als de verkoper het transport moet verzorgen. Als de koper zelf verantwoordelijk is voor het transport, gaat het risico over op de plaats waar de zaken aan de transporteur worden afgegeven. In dit geval ging het risico dus over op de koper in Spanje, op het moment dat de transporteur van de koper de tomaten in ontvangst nam. Als de tomaten tijdens het transport bederven, komt dat voor risico van de koper. Maar wat als de tomaten al gebrekkig waren op het moment dat de transporteur deze in ontvangst heeft genomen?
Dat is een kwestie van bewijzen. De koper moet bewijzen dat de tomaten op dat moment een gebrek hadden, dus bijvoorbeeld een schimmelziekte of al bedorven waren. Volgens het Weens Koopverdrag rust op de koper een onderzoeksplicht. Hij moet de gekochte zaken zo snel mogelijk na aflevering keuren en ook binnen een redelijke termijn klagen als er iets mis is. Als de verkoper de zaken niet ook levert, maar de koper verantwoordelijk is voor het transport van de zaken, kan de keuring niet worden uitgesteld totdat de zaken zijn afgeleverd bij de koper. Hieruit volgt dat de koper de tomaten in Spanje had moeten onderzoeken, voordat deze werden ingeladen in de vrachtwagen. In deze zaak stond vast dat de koper dat niet had gedaan. Daarom was ook niet meer relevant dat de koper direct na aankomst van de tomaten in Nederland deze keuring had doorgevoerd en direct had geklaagd over de kwaliteit.
Conclusie
Tomaten zijn een heel bederfelijk product. Het probleem van de koper was dat hij – althans de door hem ingeschakelde transporteur – de tomaten niet had gekeurd toen deze op de vrachtwagen werden geladen. Daarom heeft hij de rechtszaak verloren. De les die we hieruit kunnen trekken is dat men er zich van bewust moet zijn dat het Weens Koopverdrag strenge regels bevat over het keuren van de gekochte zaken. De koper had in deze zaak geen bewijs dat de tomaten al gebrekkig waren toen deze in Spanje zijn geleverd. Als het Weens Koopverdrag op deze koop niet van toepassing was geweest, maar Nederlands recht, was deze zaak wellicht anders afgelopen.