Veel internationaal handelende ondernemingen zijn zich niet bewust van het feit dat op hun koopovereenkomsten naast het nationale recht ook het zogeheten Weens Koopverdrag (UN Convention for the International Sale of Goods oftewel CISG) automatisch van toepassing kan zijn. Indien bijvoorbeeld een Nederlandse verkoper en een Spaanse koper bepalen dat op hun koopovereenkomst Nederlands recht van toepassing is, betekent dit automatisch dat ook het Weens Koopverdrag van toepassing is. Het Weens Koopverdrag bevat materieel kooprecht voor de koop van roerende lichamelijke zaken tussen professionele handelaars die in verschillende verdragsluitende landen zijn gevestigd. Het is niet van toepassing op de koop tussen een handelaar en een consument. Inmiddels zijn ongeveer tweederde van alle landen aangesloten bij het Weens Koopverdrag, waaronder Nederland, Duitsland, China, de Verenigde Staten, Japan en Frankrijk.
Het Weens Koopverdrag bevat regels over de totstandkoming van de koopovereenkomst, de betaling van de koopprijs, de levering en de gevolgen van een gebrekkige prestatie. Als zogenaamd supranationaal recht zet het Weens Koopverdrag het nationale Nederlandse kooprecht opzij.
Partijen hebben de mogelijkheid om de toepasselijkheid van het Weens Koopverdrag uit te sluiten (“opt out”). Deze uitsluiting dient uitdrukkelijk te geschieden en duidelijk te blijken uit de koopovereenkomst. Als het Weens Koopverdrag wordt uitgesloten, gebeurt dit vaak standaard, als een soort automatisme.Veelal vindt de uitsluiting plaats omdat partijen niet bekend zijn met het Weens Koopverdrag.Dat is teleurstellend omdat het Weens Koopverdrag in sommige situaties juist voordelig kan zijn. Op ten minste twee belangrijke punten is het Weens Koopverdrag voor de verkoper gunstiger dan het nationale Nederlandse recht: bij de ontbinding en met betrekking tot de vervaltermijnen.
VOORDELEN VOOR DE LEVERANCIER
Het Weens Koopverdrag is vergeleken met Nederlands recht in beginsel verkoper-vriendelijk. Daarom kan het voor de verkoper verstandig zijn om het Weens Koopverdrag juist niet uit te sluiten.
Ontbinding
Zo is artikel 25 Weens Koopverdrag zeer voordelig voor de verkoper. Een ontbinding van de koopovereenkomst is slechts mogelijk als er sprake is van een “wezenlijke tekortkoming”. Wezenlijk betekent dat de koper in fundamentele zin niet heeft ontvangen wat hij mocht verwachten. Dit is een zware toets. Het Nederlandse Burgerlijk Wetboek daarentegen bepaalt dat een overeenkomst bij “iedere” tekortkoming kan worden ontbonden, tenzij de aard van de tekortkoming een ontbinding niet rechtvaardigt. In de praktijk zal een tekortkoming bijna altijd een ontbinding rechtvaardigen. Als een overeenkomst niet kan worden ontbonden, scheelt dat de verkoper bijvoorbeeld transport- en opslagkosten.
Vervaltermijnen
Artikel 39 lid 2 van het Weens Koopverdrag bepaalt dat de koper de verkoper binnen twee jaar na de aflevering dient aan te spreken op gebreken in de verkochte goederen. Dit is een zogenaamde fatale termijn, hetgeen betekent dat de koper alle rechten verliest als hij niet binnen deze termijn een gebrek bij de verkoper meldt. Het Nederlandse recht kent deze korte vervaltermijn niet.
Een ander voordeel is dat het Weens Koopverdrag sterk aanstuurt op schadevergoeding in plaats van ontbinding of prijsvermindering. Daarbij mag de schadevergoeding niet hoger zijn dan de door verkoper “voorzienbare” schade. Zodoende kent het Weens Koopverdrag een schadebeperkingsclausule. Dit kan echter ook een nadeel voor de verkoper zijn.
NADELEN VOOR DE LEVERANCIER
Naast voordelen heeft het Weens Koopverdrag echter ook een aantal nadelen, waar men zich bij het sluiten van een koopovereenkomst bewust van moet zijn.
In de eerste plaats gebeurt het nog weleens dat de rechter niet (voldoende) bekend is met het Weens Koopverdrag. Dit kan betrekking hebben de inhoud van het Weens Koopverdrag, maar ook op het feit dat de rechtspraak uit andere landen dan Nederland voor de uitleg van het Weens Koopverdrag mag worden geraadpleegd. Dit is relevant, omdat het Weens Koopverdrag in alle landen uniform dient te worden uitgelegd. Er is echter geen internationale rechtbank om dit te waarborgen.
In de tweede plaats kent het Weens Koopverdrag bij wanprestaties niet dezelfde remedies als het Nederlandse recht en stuurt het Weens Koopverdrag, zoals hiervoor reeds opgemerkt, sterk aan op de remedie schadevergoeding. De verkoper dient zich er derhalve van bewust te zijn dat hij niet onder alle omstandigheden het gebrekkige product kan herstellen of vervangen.
Bovendien wordt onder het Weens Koopverdrag de toepasselijkheid van algemene voorwaarden – waaronder ook de verkoopvoorwaarden van de verkoper – niet zo snel aangenomen als dat op grond van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek het geval is. Zo moet de verkoper de algemene verkoopvoorwaarden op grond van het Weens Koopverdrag aan de koper ter beschikking stellen en ook nog in de taal van de koper of de taal van de onderhandelingen. Een enkele verwijzing naar de algemene verkoopvoorwaarden is onvoldoende. Op basis van het gewone Nederlandse recht zou het wel voldoende zijn om bij een internationale koop naar de toepasselijkheid van de algemene verkoopvoorwaarden te verwijzen.
CONCLUSIE
Het Weens Koopverdrag kan voor de verkoper van roerende zaken voordeliger zijn dan het gewone Nederlandse recht. Bij het onderhandelen over en opstellen van contracten dient men zich in ieder geval bewust te zijn van het bestaan en de mogelijkheden en risico´s die het Weens Koopverdrag biedt. Het “gemakshalve” uitsluiten van het Weens Koopverdrag kan voor de leverancier nadelig zijn.