Akten in een nieuw jasje: oprichting van de digitale BV
In navolging vande Europese wetgeving is het sinds 1 januari 2024 – door de inwerkingtreding van de wetsvoorstel Digitaal Oprichten BV (DOBV) – mogelijk om in Nederland een besloten vennootschap (hierna: BV) digitaal op te richten. Waar voorheen de notariële akte van oprichting van een BV fysiek in persoon of per volmacht bij de notaris moest worden gepasseerd, is het nu mogelijk om een groot deel van de documenten op elektronische wijze aan te leveren en de oprichtingsakte online te passeren. Hoe steekt de online oprichting van een BV precies in elkaar en wat zijn de grootste verschillen tussen een digitale oprichting en het fysiek passeren van de akte?
Deze blog is een vervolg op de eerder verschenen blog ‘Digitale BV: het komt eraan’. In deze blog
zal ik dieper op deze wetswijziging ingaan en bespreek ik de belangrijkste
aandachtspunten voor de digitale oprichting van de BV.
Verandering van de wet
De wet is gebaseerd op Europese Richtlijn 2019/1151 met betrekking tot het gebruik van digitale instrumenten en processen in het kader van het vennootschapsrecht. Het doel van de Europese Commissie was om middels deze richtlijn een concurrerende eengemaakte markt die doeltreffend moet kunnen werken te creëren.
In titel 5 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek wordt de digitale oprichting van de BV uitgewerkt. Artikel 2:175a BW schrijft voor dat een BV kan worden opgericht bij elektronische notariële akte door een of meer onderdanen van de Europese Unie. EU-onderdanen zijn: (i) natuurlijke personen die inwoner zijn van een lidstaat binnen de Europese Unie of (ii) vennootschappen die onder de wetgeving van een EU-lidstaat zijn opgericht en waarvan hun statutaire zetel, hoofdbestuurder of hoofdvestiging zich in de Europese Unie bevindt.
Wettelijke beperking en de trust als uitkomst
Wanneer niet aan een van de voorwaarden kan worden voldaan, lijkt het voor de hand te liggen dat het niet mogelijk is om naar Europese wetgeving een BV digitaal op te richten. Toch zijn er mogelijkheden om onder deze regeling te vallen, terwijl je als natuurlijk persoon of vennootschap buiten Europa bent gevestigd. Een belangrijke schakel hiervoor zijn de Europese trustkantoren. Een trustkantoor is een kantoor dat zich bezighoudt met het beheren van vennootschappen. Om ervoor te zorgen dat deze kantoren geen regels overtreden, worden deze kantoren in Nederland gecontroleerd door De Nederlansche Bank (DNB). Ook in andere Europese landen worden deze trustkantoren streng gecontroleerd door daarvoor aangewezen financiële instellingen.
Een trustkantoor binnen een lidstaat van de Europese Unie valt onder het begrip ‘onderdaan’ van art. 2:175a lid 1 van het Burgerlijk Wetboek en kan derhalve uitkomst bieden voor buiten de EU gevestigde (rechts)personen. Dit kantoor kan een BV oprichten en vervolgens alle aandelen van het kantoor aan een onderneming buiten de Europese Unie overdragen. Deze niet-Europese onderneming wordt op dat moment enig aandeelhouder van de digitaal opgerichte BV en valt zodoende onder de wetgeving van de Europese Unie. Zo kan een onderneming, zonder daadwerkelijk een Europese vestiging te hebben, een BV digitaal oprichten naar Europese vereisten.
Internationalisering binnen het notariaat
Wanneer niet aan een van de voorwaarden kan worden voldaan, lijkt het voor de hand te liggen dat het niet mogelijk is om naar Europese wetgeving een BV digitaal op te richten. Toch zijn er mogelijkheden om onder deze regeling te vallen, terwijl je als natuurlijk persoon of vennootschap buiten Europa bent gevestigd. Een belangrijke schakel hiervoor zijn de Europese trustkantoren. Een trustkantoor is een kantoor dat zich bezighoudt met het beheren van vennootschappen. Om ervoor te zorgen dat deze kantoren geen regels overtreden, worden deze kantoren in Nederland gecontroleerd door De Nederlansche Bank (DNB). Ook in andere Europese landen worden deze trustkantoren streng gecontroleerd door daarvoor aangewezen financiële instellingen.
Een trustkantoor binnen een lidstaat van de Europese Unie valt onder het begrip ‘onderdaan’ van art. 2:175a lid 1 van het Burgerlijk Wetboek en kan derhalve uitkomst bieden voor buiten de EU gevestigde (rechts)personen. Dit kantoor kan een BV oprichten en vervolgens alle aandelen van het kantoor aan een onderneming buiten de Europese Unie overdragen. Deze niet-Europese onderneming wordt op dat moment enig aandeelhouder van de digitaal opgerichte BV en valt zodoende onder de wetgeving van de Europese Unie. Zo kan een onderneming, zonder daadwerkelijk een Europese vestiging te hebben, een BV digitaal oprichten naar Europese vereisten.
Van idee naar BV
Zodra een ondernemer een digitale BV wil oprichten, kan hij zijn persoonsgegevens en de gegevens van de op te richten vennootschap online invullen in het door de KNB (Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie) opgetuigde systeem, waartoe de notaris de ondernemer toegang verschaft. De identificatie van de oprichter is een aspect dat veel zorg en aandacht vraagt en verdient bij de digitale oprichting van de BV. Het betrouwbaarheidsniveau van dit identificatiemiddel moet dan ook ‘hoog’ zijn volgens de eIDAS-normen. Bij een te laag betrouwbaarheidsniveau zal de oprichter geen toegang tot het systeem verkrijgen. Na het verwerken van deze gegevens dient de ondernemer ook de benodigde documenten voor een oprichting digitaal aan te leveren.
Nadat deze stappen zijn gevolgd, is de notaris aan zet. Door het opstellen en ondertekenen van notariële akte van oprichting door de oprichters en de notaris is de digitale oprichting van de BV een feit.
Voor- en nadelen
Door de mogelijkheid om een BV digitaal op te richten is het proces voor de oprichting gemoderniseerd, vereenvoudigd en versneld. De cliënt hoeft niet meer fysiek langs bij de notaris en de oprichtingsakte blijft digitaal bewaard. Daarnaast kan de Engelse taal veel duidelijkheid verschaffen voor internationale cliënten.
Er zijn echter ook beperkingen bij deze digitale oprichting. Zo ontbreekt bijvoorbeeld de mogelijkheid tot inbreng in natura. Indien de oprichters (een deel van hun) inbreng in natura willen voldoen, zal oprichting via de analoge wijze moeten plaatsvinden. De reden hierachter is dat de wetgever de digitale oprichting in eerste instantie wil beperken tot eenvoudige situaties. Indien dit goed blijkt te werken, is uitbreiding mogelijk.
Het toekomstperspectief
Op grond van de Europese Richtlijn 2019/1151 staat de optie open voor EU-lidstaten om een digitale oprichting voor andere vennootschapsvormen mogelijk te maken. De Nederlandse wetgever heeft hier vooralsnog niet voor gekozen: eerst kan worden bekeken of de digitale oprichting van de BV een positieve ontwikkeling is binnen het recht. Het is dan ook nog maar de vraag of en wanneer deze eventuele uitbreiding zal gebeuren.